Przedsiębiorcy wykorzystujący w
swojej działalności bazy danych, mogą poszukiwać ich ochrony na gruncie dwóch
ustaw – o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz o prawie autorskim i prawach
pokrewnych. Cel i zakres uregulowania obu ustaw jest różny, a możliwość
skorzystania z roszczeń na podstawie każdej z nich uzależniona jest od innych
przesłanek.
Krąg podmiotów, przeciwko którym
przedsiębiorca może kierować roszczenia na podstawie pierwszej z ustaw,
ograniczony jest wyłącznie do innych przedsiębiorców a naruszenie może nastąpić
w zasadzie tylko w czasie prowadzenia działalności gospodarczej przez
uprawnionego, ale nie już po jej zakończeniu. Ponieważ ochroną objęte są
wszelkie informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa, konieczne jest
dołożenie starań przez uprawnionego, aby określonej bazie danych nadać cechy
tajemnicy, co zazwyczaj jest naturalne w przypadku prowadzonej działalności
gospodarczej i kluczowych baz danych. Ponadto, do skorzystania z ochrony
wystarczy zaistnienie stanu zagrożenia interesu przedsiębiorcy.
Możliwość zastosowania ochrony
prawnoautorskiej uzależniona jest od uznania bazy danych za utwór, w rozumieniu
drugiej z ustaw. Baza danych może zawierać dane, które same w sobie nie
stanowią przedmiotu ochrony, ale przyjęta systematyka oraz inne zmienne
wpływające na kształt bazy, mogą przemawiać za twórczym jej charakterem. Jeśli
jednak uznać bazę za utwór, przedsiębiorca może skorzystać ze zdecydowanie
dłuższej ochrony (70 lat od śmierci ostatniego z twórców) oraz skorzystać z
dodatkowego roszczenia, czyli żądania zapłaty trzykrotności stosownego
wynagrodzenia w ramach naprawienia wyrządzonej szkody. Ma również korzystniejszą
sytuację procesową, z uwagi na możliwość zobowiązania naruszającego prawa
autorskie do udzielenia stosownych informacji w tym zakresie. Możliwość uznania
bazy danych za przedmiot prawa autorskiego pociąga za sobą także korzystne
możliwości amortyzacji na gruncie prawa podatkowego.
Długi czas ochrony baz danych na
gruncie prawa autorskiego oraz jego oderwanie od rzeczywiście prowadzonej
działalności oraz rynku, na którym działa przedsiębiorca, jak również
nieograniczony krąg osób, w stosunku do których stosowne roszczenia można
skierować, stanowić mogą istotną przewagę konkurencyjną na rynku, prowadzącą w
szczególnych przypadkach do naruszenia zasad konkurencji. Rozwiązaniem jest
rygorystyczne i ścisłe rozpatrywanie twórczego charakteru baz danych
wykorzystywanych przez przedsiębiorców, co pozwoli rozpatrywać większość sporów
w zakresie ich ochrony na gruncie zaprojektowanej w tym celu ustawy o zwalczaniu
nieuczciwej konkurencji.